EYT ve Kısmi Emeklilik Hakkı: Tamamlanmayan Bir Mücadele

Selam sevgili okuyucular,

2023 yılında yürürlüğe giren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi, uzun bir sürenin ardından sonunda gerçeğe dönüştü. Bu düzenleme sayesinde milyonlarca vatandaş, emeklilik haklarına kavuştu. Ancak bu düzenleme içinde hala unutulmuş bir kesim bulunmaktadır: 5000 prim günü ile emekli olmayı bekleyenler ve 3600 prim günüyle kısmi emeklilik isteyenler.

Bugün, bu iki grup sessizce arka planda beklemektedir. EYT adı altındaki yasa sadece yaş engelini kaldırarak kısıtlı bir çözüm sunmuştur. Oysa ihtiyaç çok daha derin ve yaygındır.

Yarım Kalan Bir Düzenleme: Hakkın Tamamı Değil, Bir Kısmı Teslim Edildi

1999 öncesi mevzuatta, kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim günüyle; erkekler için ise 25 yıl sigortalılık süresi ve yine 5000 prim günüyle emeklilik hakkı bulunmaktaydı. Ayrıca, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü ile kısmi emeklilik imkânı da mevcuttu. Ancak 8 Eylül 1999 sonrasında yapılan değişikliklerle bu haklara yaş şartı getirildi ve emeklilik süreci zorlaştı.

EYT düzenlemesiyle yaş engeli kalktı ancak belirli bir tarihten önce sigortalı olanlar için. 5000 günü tamamlayan ve emekliliğe hak kazandığını düşünen yüz binlerce vatandaş için bu düzenleme umut verici oldu ama beklentiler karşılanamadı. Bugün hala prim gününü doldurmuş ancak yaş engeline takılan 3600 günle kısmi emeklilik bekleyenler, mağduriyetlerini yaşamaktadır.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar ve Emekliler Federasyonu, yarım kalan 5000 prim ve kısmi emeklilik hakları için mücadele etmektedir. Onlar, EYT sonrasında kalan haklarını geri almak için her platformda mücadele etmektedir. Talepleri EYT’nin tam olarak yürürlüğe geçirilmesidir.

Kısmi emeklilik hakkı, sosyal güvenlik sisteminin önemli bir adalet mekanizmasıdır. Çalışma hayatına ara vermiş, çocuk yetiştirmiş, kayıt dışı çalışmış bireyler için bu hak çok önemlidir. Ancak bugün 3600 günle emekli olmayı bekleyen kişiler için “kısmi emeklilik” sadece ismiyle kalmıştır. Gerçekte, bu kişilerin katkılarından yeterince faydalanılmamaktadır.

3600 gün prim ödeyen bir kişi yıllarca çalışmış ve emeklilik hakkı kazanmıştır. Ancak bu hak ona tam olarak verilmemiştir. Yaş şartı halen geçerlidir.

Sosyal Devlet Olmak, Hatırlayan Değil Hatırlatan Devlet Olmaktır

Anayasa’nın 60. maddesi, her vatandaşın sosyal güvenlik hakkına sahip olduğunu belirtmektedir. Bu hak sadece belirli bir kesime verilirse, diğerleri dışlanmış olur ve bu sosyal devlet ilkesiyle uyuşmaz. Sosyal güvenlik sistemleri, sadece çalışanı değil, çalışamayanı da korumakla yükümlüdür. Adalet, eşit uygulama değil, ihtiyaç ve mağduriyetleri göz önünde bulundurma ile sağlanır.

5000 prim günüyle emeklilik hakkı ve 3600 günle kısmi emeklilik hakkı tekrar ele alınmalıdır. Bu kişilere yaş şartı olmadan emeklilik kapısı açılmalıdır. Çünkü bu kişiler, zaten uzun yıllardır sisteme katkı sağlamışlardır. Özellikle kadınlar için özel düzenlemelere ihtiyaç vardır. Bu düzenlemeler yapılırken, prim günleri dikkate alınmalı ve sistemin finansal sürdürülebilirliği ile vatandaşın güvenliği bir arada düşünülmelidir.

EYT başlangıçtı ancak tamamlanmayan bir süreç olarak devam etmektedir. Bugün 5000 gün prim ödemiş ancak yaş engeline takılan bireyler ve 3600 günle emekli olmayı bekleyenler göz ardı edilirse, sosyal güvenlik sistemi sadece belirli bir kesimin yardımına koşacaktır.

EYT ile başlayan düzenlemeler, 5000 gün ve 3600 gün mağdurlarını da içine alarak genişletilmeli ve sosyal güvenlik “herkesin hakkı” haline getirilmelidir.

Emeklilik, çalışanın hakkıdır ve ona saygı gösterilmesi gereken bir süreçtir.